مونو اتانول آمین (MEA) که با نام اتانول آمین نیز شناخته می شود، یک ترکیب آلی با فرمول C2H5NO است. این ماده مایعی بی رنگ، چسبناک و فرار با بوی آمونیاک است و در آب و حلال های آلی محلول می باشد. در این مقاله کاربرد مونو اتانول آمین را بررسی کرده ایم
انواع اتانول آمین
خانواده اتانول آمین ها شامل سه ترکیب اصلی است که با جایگزینی متوالی اتم های هیدروژن با رادیکال های هیدروکسی اتیل (-CH2CH2OH) به دست می آیند:
- مونو اتانول آمین (MEA): این ماده ساده ترین نوع اتانول آمین با فرمول C2H5NO است.
- دی اتانول آمین (DEA): این ماده با فرمول C4H11NO2 از ترکیب MEA با اتیلن اکسید به دست می آید.
- تری اتانول آمین (TEA): این ماده با فرمول C6H15NO3 از ترکیب DEA با اتیلن اکسید به دست می آید.
خواص فیزیکی MEA
- فرمول شیمیایی: C2H5NO
- جرم مولی: 61.08 گرم بر مول
- نقطه ذوب: 10.3 درجه سانتیگراد
- نقطه جوش: 170 درجه سانتیگراد
- چگالی: 1.01 گرم بر سانتی متر مکعب
- حلالیت: در آب و حلال های آلی مانند اتانول، متانول، استون و اتر محلول است.
- بو: بوی آمونیاک
- ظاهر: مایع بی رنگ و چسبناک
- pH: 11.2 (محلول 10% در آب)
- فشار بخار: 11.2 میلی متر جیوه در 25 درجه سانتیگراد
- کشش سطحی: 42.2 داین بر سانتی متر در 25 درجه سانتیگراد
- ثابت دی الکتریک: 8.4 در 25 درجه سانتیگراد
- گرمای تبخیر: 24.9 کیلوژول بر مول
- گرمای ذوب: 6.54 کیلوژول بر مول
- حلالیت در آب: کاملاً محلول
خواص شیمیایی مونو اتانول آمین
- MEA یک آمین نوع اول است، به این معنی که یک گروه عاملی NH2 متصل به یک اتم کربن است که به هیچ اتم اکسیژن دیگری متصل نیست.
- MEA می تواند با اسیدها واکنش داده و نمک های آمونیوم تشکیل دهد.
- MEA می تواند با آلدهیدها و کتون ها واکنش داده و ایمین ها تشکیل دهد.
- MEA می تواند با اکسید اتیلن واکنش داده و دی اتانول آمین و تری اتانول آمین تشکیل دهد.
کاربرد مونو اتانول آمین
این ماده مایعی بی رنگ، چسبناک و فرار با بوی آمونیاک است و در آب و حلال های آلی حل می شود. MEA کاربردهای مختلفی در صنایع مختلف دارد، از جمله:
1. جذب CO2 در تصفیه گاز
این بزرگترین کاربرد MEA است. از MEA برای جذب دی اکسید کربن (CO2) از گازهای مختلف، به ویژه در فرآیندهای جذب گاز استفاده می شود. این امر به دلیل توانایی MEA در تشکیل پیوندهای هیدروژنی با مولکول های CO2 است. کاربرد مونو اتانول آمین در نیروگاه های برق، پالایشگاه های نفت و کارخانه های تولید گاز طبیعی برای حذف CO2 از دودکش ها و گازهای فرآیند استفاده می شود.
2. تولید سورفکتانت ها و مواد شوینده
MEA به عنوان ماده اولیه در تولید سورفکتانت ها و مواد شوینده استفاده می شود. سورفکتانت ها موادی هستند که کشش سطحی بین مایعات را کاهش می دهند و به همین دلیل در شوینده ها، امولسیون ها و مرطوب کننده ها کاربرد دارند. از MEA در تولید طیف وسیعی از سورفکتانت ها، از جمله سولفات ها، سولفونات ها و بتائین ها استفاده می شود. این سورفکتانت ها در مواد شوینده لباسشویی، مواد شوینده ظرفشویی، لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی استفاده می شوند.
3. لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست
MEA در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست به عنوان یک عامل امولسیون کننده و نرم کننده عمل می کند. کاربرد مونو اتانول آمین به ترکیب مواد مختلف در یک محصول کمک کرده و همچنین باعث نرم شدن و مرطوب شدن پوست می شود. از MEA در کرم ها، لوسیون ها، تونر ها و پاک کننده های آرایش استفاده می شود.
4. داروسازی
MEA به عنوان پیش ماده برای داروهای مختلف استفاده می شود. به عنوان مثال، از MEA در سنتز داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده می شود. همچنین از MEA در تولید داروهای ضد هیستامین، داروهای ضد قارچ و داروهای ضد باکتری استفاده می شود.
5. نساجی
MEA در نساجی به عنوان عامل رنگرزی و تکمیل استفاده می شود. این ماده به رنگرزی الیاف نساجی و بهبود کیفیت پارچه کمک می کند. از MEA در رنگرزی پشم، پنبه و الیاف مصنوعی استفاده می شود. همچنین از MEA برای تکمیل پارچه ها با ویژگی هایی مانند ضد چروکی، ضد آب و ضد شعله استفاده می شود.
6. کشاورزی
MEA در کشاورزی به عنوان آفت کش و قارچ کش استفاده می شود. این ماده می تواند به کنترل طیف وسیعی از آفات و بیماری های گیاهی کمک کند. از MEA برای کنترل حشرات، کنه ها، قارچ ها و باکتری ها استفاده می شود.
7. کاربردهای دیگر
- MEA در تولید رزین ها، پلاستیک ها و روان کننده ها استفاده می شود.
- MEA در تصفیه آب و فاضلاب استفاده می شود.
- MEA در صنعت چرم برای فرآوری چرم استفاده می شود.
- MEA در صنعت کاغذ برای ساخت کاغذ و مقوا استفاده می شود.
اطلاعات و مشاوره در صفحه اینستاگرام شرکت و چت آنلاین وب سایت امکان پذیر میباشد.
تولید مونو اتانول آمین (MEA)
مراحل فرآیند تولید به شرح زیر است:
- آماده سازی مواد اولیه: آمونیاک و اتیلن اکسید باید قبل از واکنش به خلوص مورد نظر برسانند. ناخالصی ها می توانند بر سرعت و بازده واکنش تأثیر بگذارند.
- واکنش: آمونیاک و اتیلن اکسید در نسبت مولی 1:1 با هم مخلوط می شوند و به راکتور منتقل می شوند. واکنش در دمای 90 تا 110 درجه سانتیگراد و فشار 5 تا 10 بار انجام می شود.
- خنثی سازی: پس از اتمام واکنش، مخلوط واکنش با اسید رقیق خنثی می شود تا نمک های آمونیوم تشکیل شود.
- تقطیر: مخلوط خنثی شده سپس تحت تقطیر در خلاء قرار می گیرد تا MEA از آب و سایر محصولات جانبی جدا شود.
- تصفیه: MEA خام به دست آمده ممکن است با روش هایی مانند تبادل یونی یا جذب سطحی برای حذف ناخالصی های باقی مانده تصفیه شود.
عوامل موثر بر فرآیند تولید MEA
- نسبت مولی: نسبت مولی آمونیاک به اتیلن اکسید بر خلوص و بازده MEA تولیدی تأثیر می گذارد.
- دمای واکنش: دمای واکنش بر سرعت و بازده واکنش تأثیر می گذارد. دمای بالاتر منجر به سرعت واکنش سریعتر و بازده بیشتر می شود، اما همچنین می تواند منجر به تشکیل محصولات جانبی بیشتر شود.
- فشار: فشار واکنش بر سرعت و بازده واکنش تأثیر می گذارد. فشار بالاتر منجر به سرعت واکنش سریعتر و بازده بیشتر می شود.
- کاتالیزور: می توان از کاتالیزورها برای افزایش سرعت واکنش و بهبود بازده استفاده کرد.
نکات مهم:
- فرآیند تولید MEA باید به دقت کنترل شود تا از تولید محصولات جانبی ناخواسته و ضایعات به حداقل برسد.
- MEA یک ماده شیمیایی سمی و خورنده است و باید با احتیاط و با استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب با آن کار شود.
- فرآیند تولید MEA باید مطابق با الزامات ایمنی و زیست محیطی باشد.
نکات ایمنی مونو اتانول آمین
در اینجا برخی از نکات مهم ایمنی برای کار با MEA آورده شده است:
قبل از استفاده
- برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) را مطالعه کرده و درک کنید. MSDS اطلاعات دقیقی در مورد خطرات سلامتی و ایمنی MEA، اقدامات احتیاطی و روش های صحیح استفاده، ذخیره سازی و دفع آن ارائه می دهد.
- از تجهیزات حفاظتی مناسب استفاده کنید. از جمله دستکش های مقاوم در برابر مواد شیمیایی، عینک ایمنی، ماسک تنفسی و لباس محافظ برای جلوگیری از تماس پوست، چشم و مجاری تنفسی با MEA استفاده کنید.
- محیط کار را تهویه مناسب کنید. MEA می تواند بخارات مضری ایجاد کند که در صورت استنشاق می تواند مضر باشد. از تهویه مناسب برای اطمینان از گردش هوای کافی در محل کار استفاده کنید.
حین استفاده
- از تماس مستقیم با پوست، چشم و لباس خودداری کنید. در صورت تماس، فوراً با آب فراوان شستشو دهید.
- از خوردن یا آشامیدن در حین کار با MEA خودداری کنید.
- MEA را در ظروف در بسته و دارای برچسب مناسب نگهداری کنید. ظروف را دور از گرما، نور مستقیم خورشید و منابع احتراق نگهداری کنید.
- از مخلوط کردن MEA با مواد شیمیایی دیگر خودداری کنید. مخلوط کردن MEA با برخی مواد شیمیایی می تواند منجر به واکنش های خطرناک شود.
در صورت بروز حادثه
- در صورت تماس با پوست، فوراً با آب فراوان شستشو دهید. اگر تحریک ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت تماس با چشم، فوراً با آب فراوان به مدت 15 دقیقه شستشو دهید. اگر تحریک ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت استنشاق، به هوای تازه بروید و در صورت نیاز از اکسیژن استفاده کنید. اگر تنفس مشکل شد، به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت بلعیدن، فوراً با مرکز کنترل سم تماس بگیرید. آب یا شیر بنوشید و از ایجاد استفراغ خودداری کنید.
نکات ایمنی کلی
- هنگام کار با MEA همیشه احتیاط کنید و از عقل سلیم استفاده کنید.
- در صورت عدم اطمینان از نحوه استفاده ایمن از MEA، با یک متخصص مشورت کنید.
- قوانین و مقررات ایمنی محلی و شغلی را رعایت کنید.
آخرین دیدگاه‌ها