زانتان گام، که به آن گزانتان یا صمغ زانتان هم گفته میشود، نوعی پلی ساکارید میکروبی با وزن مولکولی بالا است که از طریق فرآیند تخمیر باکتری به دست میآید. این ماده اولیه شیمیایی به صورت پودری سفید رنگ متمایل به شیری تولید میشود و در آب به خوبی حل میشود. محلول زانتان گام ویسکوزیته بالایی دارد و در دسته سیالهای غیرنیوتنی قرار میگیرد، بدین معنا که با افزایش تنش برشی ویسکوزیته آن کاهش مییابد. زانتان گام به دلیل خواص منحصر به فرد خود، کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد.
ساختار زانتانگام
زانتان گام یک پلی ساکارید پیچیده است که از واحدهای تکرار شونده پنتوز D-گلکوز، D-مانوز و اسید D-گلوکورونیک تشکیل شده است. زنجیره اصلی زانتان گام از واحدهای بتا-1،4-D-گلوکز تشکیل شده است که با واحدهای تری ساکاریدی متشکل از D-مانوز، اسید D-گلوکورونیک و D-گلکوز به جایگزین های β-1،3 پیوند خورده اند. این ساختار منحصر به فرد به زانتان گام خواص ویسکوزیته بالا، پایداری و قابلیت حل شدن در آب را می دهد.
ساختار مولکولی زانتان گام مسئول خواص منحصر به فرد آن است. زنجیره اصلی صاف و سفت زانتان گام به آن اجازه می دهد تا به راحتی در آب حل شود. شاخه های تری ساکاریدی زنجیره اصلی را گسترش می دهند و به ایجاد شبکه ای از مولکول ها کمک می کنند که به نوبه خود ویسکوزیته بالایی ایجاد می کند. پیوندهای β-1،3 بین واحدهای تری ساکاریدی به زانتان گام پایداری بالایی در برابر حرارت، اسید و قلیا می دهد.
ساختار زانتان گام با روش های مختلفی از جمله طیف سنجی مادون قرمز، NMR و پراش اشعه ایکس مورد مطالعه قرار گرفته است.
زانتان گام خوراکی
برخی از خواص مهم زانتانگام خوراکی عبارتند از:
- ویسکوزیته بالا: ویسکوزیته بالایی دارد، به این معنی که می تواند مایعات را غلیظ کند و از روان شدن آنها جلوگیری کند. این خاصیت زانتان گام را به یک غلیظ کننده و تثبیت کننده ایده آل برای انواع سس ها، سوپ ها، دسرها و سایر محصولات غذایی تبدیل می کند.
- پایداری بالا: زانتانگام در برابر حرارت، اسید، قلیا و یخ زدگی پایدار است. این خاصیت به این معنی است که زانتان گام می تواند در طیف گسترده ای از شرایط فرآوری و نگهداری مواد غذایی بدون از دست دادن خواص خود استفاده شود.
- قابلیت حل شدن در آب: زانتانگام به راحتی در آب سرد و گرم حل می شود. این خاصیت زانتان گام را به یک ماده افزودنی کاربرپسند تبدیل می کند که به راحتی می توان آن را به فرمولاسیون های غذایی مختلف اضافه کرد.
- سازگاری با محیط زیست: زانتانگام یک ماده زیست تخریب پذیر است و به محیط زیست آسیب نمی رساند.
کاربردهای زانتان گام خوراکی
به دلیل خواص ذکر شده در بالا، زانتانگام خوراکی کاربردهای متنوعی در صنایع غذایی دارد.
برخی از کاربردهای رایج زانتان گام خوراکی عبارتند از:
- غلیظ کننده: به عنوان یک غلیظ کننده در انواع سس ها، سوپ ها، دسرها، سس سالاد، و چاشنی ها استفاده می شود. این ماده به غلیظ شدن این محصولات و جلوگیری از روان شدن آنها کمک می کند.
- تثبیت کننده: به عنوان یک تثبیت کننده در امولسیون ها و سوسپانسیون ها استفاده می شود و از جداسازی مواد تشکیل دهنده آن ها جلوگیری می کند. به عنوان مثال، زانتان گام در سس های سالاد برای جلوگیری از جداسازی روغن و آب استفاده می شود.
- معلق کننده: به عنوان یک معلق کننده، ذرات جامد را در مایعات معلق نگه می دارد و از ته نشینی آن ها جلوگیری می کند. به عنوان مثال، زانتان گام در آب میوه ها برای جلوگیری از ته نشینی ذرات میوه استفاده می شود.
- عامل ژل کننده: می تواند ژل های شفاف و پایدار ایجاد کند که در تهیه انواع محصولات غذایی مانند ژله، پودینگ و بستنی کاربرد دارد.
- عامل بهبود بافت: به بهبود بافت نان، شیرینی و سایر محصولات پخته شده کمک می کند. این ماده به ایجاد بافت نرم و لطیف در این محصولات کمک می کند.
مزایای استفاده از زانتان گام خوراکی
استفاده از زانتان گام خوراکی در محصولات غذایی مزایای متعددی دارد، از جمله:
- بهبود کیفیت و پایداری محصول: می تواند به بهبود کیفیت و پایداری محصولات غذایی با غلیظ کردن، تثبیت کردن، معلق کردن و ایجاد ژل کمک کند.
- ایجاد بافت مطلوب: به ایجاد بافت مطلوب در محصولات غذایی مانند نان، شیرینی و دسر کمک کند.
- جایگزینی چربی و کالری: می تواند به عنوان جایگزینی برای چربی و کالری در برخی از محصولات غذایی استفاده شود.
- بدون گلوتن: فاقد گلوتن است و به همین دلیل می تواند در محصولات غذایی بدون گلوتن استفاده شود.
- مناسب برای گیاهخواران و وگان ها: از منشا حیوانی نیست و به همین دلیل برای گیاهخواران و وگان ها مناسب است.
کاربردهای زانتان گام صنعتی
به دلیل خواص ذکر شده در بالا، زانتان گام صنعتی کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد.
برخی از کاربردهای رایج زانتان گام صنعتی عبارتند از:
- حفاری نفت و گاز : به عنوان یک عامل غلیظ کننده در سیالات حفاری استفاده می شود و به روان شدن حفاری و انتقال ذرات سنگ از چاه کمک می کند. این ماده به دلیل ویسکوزیته بالا و پایداری حرارتی خود برای این کاربرد ایده آل است.
- صنعت نساجی: به عنوان یک عامل غلیظ کننده و استابلایزر در رنگ ها و چاپ های نساجی استفاده می شود. این ماده به بهبود کیفیت رنگرزی و چاپ و جلوگیری از لکه شدن و خونریزی رنگ کمک می کند.
- صنعت کاغذسازی: به عنوان یک عامل استحکام دهنده و نگهدارنده آب در کاغذ و مقوا استفاده می شود. این ماده به بهبود استحکام و کیفیت کاغذ و مقوا کمک می کند.
- صنایع آرایشی بهداشتی: به عنوان یک عامل غلیظ کننده و امولسیون کننده در کرم ها، لوسیون ها و سایر محصولات آرایشی استفاده می شود. این ماده به ایجاد بافت صاف و یکنواخت و جلوگیری از جداسازی مواد تشکیل دهنده کمک می کند.
- صنعت داروسازی: به عنوان یک عامل غلیظ کننده و استابلایزر در داروها و محصولات دارویی استفاده می شود. این ماده به بهبود پایداری و کیفیت داروها کمک می کند.
نکات ایمنی
زانتانگام به طور کلی بی خطر تلقی می شود و توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به عنوان یک افزودنی غذایی GRAS (به طور کلی به عنوان بی خطر شناخته شده) تأیید شده است. با این حال، مانند هر ماده افزودنی، مهم است که زانتانگام را در حد اعتدال مصرف کنید.
در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی در مورد زانتانگام، باید با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
همچنین اطلاعات و مشاوره در صفحه اینستاگرام شرکت و چت آنلاین وب سایت امکان پذیر میباشد.
آخرین دیدگاهها